EPISTULA XXIV. GUIGONI, , PETRUS SHOW APPARATUS
| 1 | Cum exundantem erga vos sincerum cordis mei affectum verborum signis explicare pertento, fateor, in ipso conatu deficio. De aliis quibuslibet assidue tractanti, verborum copia affluit; cum vestri amore et memoria tota repleta sit anima mea, se ipsum quaerens explicare animus succumbit. Similis fit vasi usque ad summum quolibet liquore repleto, a quo si subito inditum obicem retraxeris, velut de vacuo nil profluere admirando stupebis. |
| 2 | Cumque naturali ordine repletionem exinanitio subsequatur, mirum in modum ipsa repletione exinanitioni exitus denegatur. Sic prorsus mihi vobis saepe scribere volenti contingit, cum sit nonnulla vel parva dicendi materia; sed, ut dicitur, inopem me copia facit. Additur difficultati studium brevitatis, qua moderni nescio qua innata segnitie delectantur, et conceptus illos brevi cogor compendio terminare verborum, quibus vix sufficeret multitudo librorum. Quando enim explicare potero quomodo a vobis corpore seiunctus, tota vobis mente coniungar, quomodo alibi manens, vobiscum semper maneam, quomodo cum aliis conversans, intra sacri collegii vestri numerum spirituali cohabitatione converser? Quando referre valebo quam gravis mihi sit, teste eo quem fallere non possum, ipsa vestra corporalis absentia; qua si carere possem, non solum miserum quantum ad me nomen abbatis, sed etiam totum cum suis omnibus, mundum exuere nullo modo dubitarem? |
| 3 | Quando vel disertissimi cuiuslibet facultate, etiam si liber sermonibus detur excursus, proferre sufficiam, quanta formidine sub divini iudicii dubio infelix merito mens mea vacillet, cum imminens maxime ex officio periculum nec manendo sapienter valeam evitare, nec fugiendo liceat declinare? Nec adeo sum caecus, ut non videam, nec adeo insipiens ut non intelligam, nec adeo infidelis ut non credam standum mihi in proximo esse ante tribunal Christi, ut referam secundum beatum Apostolum, quae per corpus gessero, sive bonum, sive malum. Et cum Salomon idem confirmet, dicens: Cuncta quae sunt adducet Deus in iudicium pro omni errato, sive bonum sive malum sit, terreor vitae meae incerto et cogitans infinitum aggerem miseriarum mearum, alto cordis dolore actus suspiro. |
| 4 | Attendo gravissimam curarum sarcinam, debilibus humeris impositam; et onus cui vix giganteae possent vires sufficere, cerno pusilli homulluli colla deprimere. Cogor asellus elephantorum castra dorso portare, et cum armis Saulis pro castris Israel contra Goliath puer et rusticus ad bella procedere. Video draconem de coelo proiectum, tertiam partem rutilantium stellarum de summis ad ima, cauda trahentem et adversum sanctae mulieris semen acrius solito praeliantem. Cumque ille peritissimus perdendi artifex, multiformibus insidiis coelestia castra infestet; me ignaro, me infirmo, me timido duce nesciente, non valente, non audente resistere, spem sibi victoriae de Christi militibus glorians repromittit. |
| 5 | Contra quem nisi cito Michael missus fuerit, accusator fratrum impius praevalebit. Hoc plusquam dicere possim metuens, et horrendum esse incidere in manus Dei viventis sciens, gemino coartor periculo, dum me mihique commissos attendo. Nam, sicut beatus Gregorius ait, in illo tremendi iudicii examine, uniuscuiusque testimonium vix sibi soli sufficiet, quantominus sibi et proximo? |
| 6 | Quomodo ergo tot millibus ubique terrarum diffusis, quos raro vel nunquam videre datur, ante Christum vivorum et mortuorum iustum iudicem adero, quando vix mihi adesse potero? Qualiter, secundum beatum Patrem Benedictum, de numero commissorum rationem reddere praevalebo, qui de propriae vitae studio requisitus, mutus forsitan apparebo? |
| 7 | Si astra non sunt munda in conspectu eius, quanto magis homo putredo, et filius hominis vermis? Quod si hoc ab illo dictum est, qui sic conversabatur, ut divina sententia homo simplex et rectus et timens Deum, ac recedens a malo diceretur, et qui pro suis ita sollicitabatur, ut quotidianas pro eis hostias immolaret, dicens: ne forte peccaverint filii mei; quid dicet homo dormiens, homo negligens, homo nec sibi nec suis providens? |
| 8 | Magnum, magnum pastoralis officii periculum, ad quod velut caeci ad praecipitium, laetantes nostri saeculi homines currunt, et gravius laedendi, de summis dignitatum gradibus, in profundum inferni corruunt, et antiquorum gladiatorum more, parvo temporis spatio voluptatibus et superbia saginam nutriunt, quam in spectaculo perditorum diabolo in aeternum devorandam offerunt. |
| 9 | Felix et iam beatitudini aeternae participans exoccupatorum otium, quibus libera et absque impedimento in coelum via paratur: qui et hic Deo, si non negligant, facile per invisibilem charitatem iunguntur, et statim post carnis funus eidem per ipsam visionis speciem sociantur. A quorum felici requie et quieta felicitate me seiunctum dedens, inter me et ipsos interpositum chaos doleo, sed ad eos transire non valeo. |
| 10 | Sed quid dolori meo satisfacere cupiens, aures vestras audiendis, cum Maria, Domini sermonibus occupatas, verborum importunitate repleo? Quis dabit mihi pennas sicut columbae, et volabo et requiescam? Quantum tamen ad votum animi mei, elongavi fugiens, et mansi vobiscum in solitudine, exspectans eum qui salvum me faciat a pusillamitate spiritus, quae me his de causis exanimat, et tempestate mundana, quae quasi suffocandum undique circumvallat. Miseremini igitur mei, saltem vos amici mei: et sicut ego ista dictando meas vobis lacrymas fudi, ita vos coram piissimo redemptore, vestras pro me dignamini fundere. |
| 11 | Misi ad hoc assidue commonendas mentes vestras, secundam cum Salvatoris imagine crucem, ut eum crucifixum pro eo in hoc mundo crucifixi contemplantes, cum illum pro vestra multorumque salute deprecamini, mei quoque in sacris precibus vestris nullo modo obliviscamini. Sit vobis in signum amicorum, qui stat, iuxta prophetam, in signum populorum, ut sicut Domini vestri memoria a pectoris vestri sacrario nunquam separatur, ita servi vestri miseria, si fieri potest, a vestris affectibus nullo tempore divellatur. Misi et Vitas sanctorum Nazianzeni et Chrysostomi, sicut mandastis. |
| 12 | Misi etiam libellum sive epistulam beati Ambrosii contra relationem Symmachi urbis Romae praefecti pagani, qui sub nomine senatus idololatriam in urbem reduci ab imperatoribus postulabat. Qui licet in sua relatione orator acutissimus videatur, ei tamen et prosa et metro tam supradictus venerabilis Pater, quam noster insignis poeta Prudentius potentissime responderunt. Tractatum autem beati Hilarii super Psalmos ideo non misi, quia eamdem in nostro codice quam et in vestro corruptionem inveni. |
| 13 | Quod si et talem vultis, remandate, et mittam. Prosperum contra Cassianum, sicut nostis, non habemus, sed pro eo ad sanctum Ioannem Angeliacensem in Aquitania misimus, et iterum, si necesse fuerit, mittemus. Mittite et vos nobis si placet, maius volumen Epistularum sancti Patris Augustini: quod in ipso pene initio continet epistulas eiusdem ad sanctum Hieronymum, et sancti Hieronymi ad ipsum. |
| 14 | Nam magnam partem nostrarum, in quadam obedientia, casu comedit ursus. Salutat vos totus conventus noster devoto corde, et quidam, quibus loqui licet, corde simul et ore. Inter quos frater Petrus notarius noster, se nominatim scribi rogavit. Omnipotens Deus noster Iesus Christus, qui hic nos univit spirituali cordium affectione, in regno suo nos uniat sempiterna cohabitatione, et non intrans in iudicium cum servis suis, suppleat per gratiam quod deest meritis nostris. |